De feiten staan altijd in de kleur groen & De fabels staan altijd in de kleur oranje.                       De algemene informatie staat in de kleur turkoois. En de kop tekst staat in het Wit.

De Stoelgang.                                                                                                                                                    Volkoren brood is beter voor je stoelgang dan wit brood, maar is dat ook zo? Waarom moet je pruimen eten als je last hebt van verstopping? Veel mensen hebben last van hun stoelgang. Het kan gaan om verstopping waarbij je last hebt van een opgeblazen gevoel, maar het kan ook zijn dat je aan de diarree bent, heftige krampen hebt en moet rennen om het toilet te halen. Stoelgang problemen kunnen erg vervelend zijn en veel mensen schamen zich ervoor. Er bestaan een heleboel feiten en fabels over wat goed of slecht is voor je stoelgang.

Problemen met de stoelgang.                                                                                                                        Voor de een is het normaal om drie keer per dag ontlasting te hebben, terwijl de ander maar één keer in de drie dagen hoeft. Wanneer je ineens een ander patroon hebt met je stoelgang, kan het zijn dat er wat aan de hand is. Veel stoelgang problemen zijn gerelateerd aan voeding. Zo moet je voldoende vezels eten en genoeg vocht drinken om je darmen te stimuleren. We denken dat het eten van volkorenbrood het beste is, maar klopt dat ook? We denken dat het zo is omdat iedereen het zegt. Hier volgen wat feiten en fabels over de stoelgang.

Grof volkorenbrood is beter voor je stoelgang dan fijn volkorenbrood.                                              Sommige mensen denken dat hoe grover het brood is hoe beter is het. Dit is een fabel. Wanneer het brood fijn volkoren is, is de graankorrel verder fijngemalen dan bij grof volkorenbrood. Hoe grover het brood is, hoe beter je erop moet kauwen. Dit betekent dat je bij grof volkorenbrood rustiger eet wat een gunstig effect heeft op de spijsvertering. Voor wit brood wordt de buitenste laag van de korrel niet gebruikt. Er zitten wel dezelfde voedingsvezels, vitaminen en mineralen in witbrood, maar in een veel kleinere hoeveelheid dan in volkorenbrood.

Winden laten is een teken van een slechte stoelgang.                                                                            Dit is een fabel. Het is normaal dat je winden moet laten. Het heeft te maken met de hoeveelheid lucht die in je darmen zit. Dat heeft te maken met hoe je eet, ademt, drinkt en praat. Mensen die gulzig eten en veel praten tijdens het eten zullen meer last hebben van lucht in de darmen. Ook kunnen er gassen vrijkomen tijdens het verteren van de maaltijd. Bepaalde voedingsmiddelen kunnen leiden tot meer gasvorming, zoals uien en peulvruchten. Hoewel het niet zo netjes is, kun je winden beter laten gaan. Het ophouden kan zorgen voor buikkrampen en opgeblazen gevoel. Het wordt gewaardeerd wanneer je dan even een plek voor jezelf opzoekt.

Van bananen krijg je verstopping.                                                                                                                Dit is een fabel. Veel mensen denken dat je verstopping krijgt van bananen, maar deze vrucht bevat veel vezels. De vezels worden niet verteerd in de dunnen darm en ze komen onveranderd aan in de dikke darm. Daar worden ze bewerkt door darmbacteriën en dit stimuleert de beweging van de darmen. Bananen zijn dus net zoals andere fruitsoorten, groente, peulvruchten en volkorenbrood goed voor de stoelgang. Eet dan wel rijpe bananen omdat onrijpe bananen klachten kunnen geven omdat ze een onverteerbaar zetmeel bevatten.

Fabel: Ontbijtkoek werkt laxerend.                                                                                                            Dit is niet waar. Normale ontbijtkoek bevat meestal weinig vezels en het heeft geen stimulerende werking op de darmen. Het is vergelijkbaar met de hoeveelheid vezels die er in witbrood zitten. Beter is om volkoren ontbijtkoek te nemen, omdat dit meer vezels bevat.

Vezelrijk voedsel is niet goed bij diarree.                                                                                                  Dit is een fabel. Bij diarree kun je beter juist wel vezelrijke voeding eten. Vezels kunnen namelijk vocht opnemen. Dit bevordert de spijsvertering en zorgt ervoor dat er minder vocht wordt uitgescheiden. Eet kleine beetjes om de darmen niet te veel te belasten en drink voldoende vocht.

Koffie veroorzaakt maagproblemen.                                                                                                       Hoewel het niet wetenschappelijk is aangetoond dat koffie maagklachten geeft, krijgen veel mensen wel last van hun maag na het drinken van veel koffie. Als je geen maagklachten krijgt, kun je gewoon koffie blijven drinken. Wanneer er wel klachten ontstaan, kun je beter minder koffie drinken of het tijdelijk even helemaal laten staan. Als je maag tot rust is gekomen, kun je weer proberen om koffie te drinken.

Feit: Pruimen zorgen voor een goede stoelgang.                                                                                      Dit is waar. Pruimen zitten vol vezels en vezels stimuleren de darmbewegingen. Daarbij bevatten pruimen de stof fenylsateïne en dat werkt laxerend. Niet iedereen houdt van deze vrucht. In dat geval kun je ook ander fruit nemen, zoals een appel, peer of een handje bramen.

Feit: Diarree kan het gevolg zijn van verstopping.                                                                                    Dit is een feit. In de volksmond wordt dit ook wel overloopdiarree genoemd. In de darmen zit een verstopping, waardoor er harde proppen ontstaan. De dunne ontlasting lekt langs de opstopping weg, waardoor er diarree ontstaat

Laxeermiddelen beschadigen de darmen niet.                                                                                          Bij normaal gebruik van een laxeermiddel conform doktersadvies of bijsluiter, zal het niet leiden tot beschadiging van de darmen. Het kan zelfs noodzakelijk zijn om van verstopping af te komen. Bij normaal gebruik zullen er geen luie darmen ontstaan. Laxeermiddelen werken niet als afslankmiddel. Er wordt door veel mensen misbruik gemaakt van laxeermiddelen om gewicht te verliezen. Dit kan uiteindelijk leiden tot beschadigingen van de darmen.

Verstopping: wat kun je er zelf aan doen?                                                                                                 De een heeft dagelijks een stoelgang en de ander hoeft misschien maar eenmaal in de drie dagen. Het is niet verontrustend als je enkele dagen geen ontlasting hebt. Dit kan verschillende oorzaken hebben, zoals een ander voedselpatroon of ander een ander ritme hebben. Op het moment dat je last krijgt van buikpijn, een pijnlijke stoelgang of een opgeblazen gevoel, dan wordt het tijd om er iets aan te doen. Wat kun je zelf doen om verstopping weer op gang te krijgen?

Wanneer is er sprake van verstopping?                                                                                                      Elk mens heeft een eigen ritme om naar het toilet te gaan voor de grote boodschap. Er zijn mensen die meerdere malen op een dag moeten, maar anderen hoeven misschien maar één keer in de drie dagen. Dit kan normaal zijn. Het is een misverstand te denken dat je elke dag stoelgang moet hebben. Als je last krijgt van een opgeblazen gevoel, buikpijn of een moeizame en pijnlijke stoelgang, kan er sprake zijn van een verstopping (obstipatie) en dan moeten er maatregelen worden getroffen.

Oorzaken obstipatie.                                                                                                                                      Een verandering van voedselpatroon, een vakantie waardoor er een ander ritme is of een ziekte waarbij je bedrust moet nemen, kunnen oorzaken zijn van verstopping. Als dit langdurig aanhoudt, dan kan het een probleem vormen. Verstopping hangt vaak samen met een verkeerd leefpatroon waarbij er sprake is van: te lang ophouden, te weinig lichaamsbeweging, onvoldoende drinken van vocht en te weinig vezels in de voeding. Als je de stoelgang uitstelt omdat je weet dat het pijn zal doen, door bijvoorbeeld aambeien, dan wordt het probleem alleen maar erger.

Risicogroepen.                                                                                                                                                Vooral oudere mensen in verzorgingshuizen hebben nogal last van verstopping. De grootste oorzaak is een combinatie van onvoldoende vochtinname, te weinig vezels in de voeding en te weinig beweging. Een chronische verstopping kan ook een gevolg zijn van een ziekte zoals: suikerziekte, een schildklieraandoening, een darmvernauwing en darmkanker. Mensen die depressief zijn lopen ook meer risico, omdat de stoelgang wordt geremd door de medicijnen die daarbij worden gebruikt. Daarnaast kunnen andere medicijnen zoals ijzertabletten, morfine, bepaalde bloeddrukverlagende tabletten, codeïne (middel tegen hoest en pijn) verstopping als bijwerking hebben. Mensen die veel laxeermiddelen gebruiken, kunnen uiteindelijk ook last krijgen van een verstopping.

Verstopping bij zwangere vrouwen.                                                                                                            Zwangere vrouwen kunnen ook last krijgen van verstopping. Dit wordt veroorzaakt door de baarmoeder die groter wordt en de darmen in verdrukking brengt. Dit is niet te voorkomen. Als de zwangere vrouw staaltabletten moet slikken, is de kans groter op een verstopping omdat dit een van de bijwerkingen is van dit middel. Verstopping kan ook al heel vroeg in de zwangerschap optreden door het zwangerschapshormoon progesteron.

Vezels.                                                                                                                                                              Als je vezelrijk voedsel eet, worden de darmen geprikkeld en dit zal de stoelgang bevorderen. Daarom kun je beter roggebrood en bruinbrood eten in plaats van wit brood. Wit brood bevat veel minder vezels. Ook grove graanproducten zoals havermout, muesli en zemelen zijn vezelrijk. Daarnaast zijn zilvervliesrijst, volkoren pastaproducten en peulvruchten zoals witte bonen, bruine bonen en kapucijnen ook vezelrijk. Eet bij voorkeur verse groenten en fruit en eventueel gedroogde en gekweekte zuidvruchten zoals abrikozen, dadels, pruimen en vijgen. Zorg dat je tegelijk met deze vezels voldoende vocht drinkt. Hierdoor zwellen de vezels op en maken ze de ontlasting zacht.

Wat je zelf kunt doen.                                                                                                                                    Naast een vezelrijk dieet en 1,5 tot 2 liter vocht per dag drinken, kun je nog meer doen om de stoelgang te verbeteren. Probeer regelmatig te eten en kauw het voedsel goed voordat je het doorslikt. Op het moment dat je aandrang voelt, kun je beter ook zo snel mogelijk gaan. Het ophouden van ontlasting zorgt ervoor dat het indikt, waardoor het moeizamer eruit kan komen. Verder draagt voldoende lichaamsbeweging bij aan een goede stoelgang. De spijsvertering is een onbewust proces, dat vanzelf doorgaat. Mochten aanpassingen van de voeding een leefstijl niet helpen, kun je nog extra zuidvruchten en zemelen toevoegen aan je voeding. Zorg dat je goed drinkt als je zemelen gebruikt, omdat zemelen vocht opnemen. Daardoor kan te weinig drinken juist leiden tot een verstopping.

Middelen om te gebruiken.                                                                                                                          Als eerder genoemde maatregelen niet helpen, kun je laxeermiddelen proberen. Als je dit langdurig gebruikt, kan dit de darmen lui maken waardoor je juist een verstopping krijgt als je er weer mee stopt. Het advies is daarom ook om een laxeermiddel zonder het advies van een dokter nooit langer dan een paar dagen tot maximaal een week te gebruiken.

Bisacodyl.
Als je slechts kortdurend last hebt van obstipatie, kun je voor een periode van maximaal 3 dagen bisacodyl gebruiken. Dit prikkelt de darmen en werkt binnen 6 tot 12 uur. Een bijwerking kan zijn dat je last krijgt van buikpijn of buikkrampen. Dit middel geeft bij langdurig gebruik de meeste kans op gewenning van de darm, waardoor de darmen lui worden.

Lactulose.
Als je chronisch last van verstopping hebt, is lactulose de eerste keus. Het geeft ook een prikkelend effect op de darmen. Dokters schrijven dit ook regelmatig voor. Dit middel houdt water vast in de darm, waardoor de darminhoud zachter en dunner wordt. Het is ook een geschikt middel voor als je een pijnlijke ontlasting hebt of bij verstopping tijdens zwangerschap. Kinderen mogen alleen laxeermiddelen gebruiken in overleg met de arts. Lactulose heeft bij kinderen vaak de voorkeur. Lactulose kan vooral in het begin van gebruik buikpijn en een opgeblazen gevoel geven.

Magnesiumoxide en macrogol.
Als lactulose niet het gewenste resultaat geeft, kan magnesiumoxide of macrogol een alternatief zijn. Dit kan langdurig gebruikt worden. Het vormen zogenaamde volumevergroters. Het gaat om gezuiverde zemelen, psylliumzaad en sterculiagom. Na dit enkele dagen te hebben gebruikt, zal er resultaat te merken zijn. Vezelrijke voeding met extra gewone zemelen is mogelijk even effectief en een stuk goedkoper.

Klysma.
Soms is er bij verstopping sprake van een harde prop in het laatste stuk van de darm (het rectum). Dan kan er met behulp van een klysma worden verlost van deze prop. Hierbij wordt een vloeibaar laxeermiddel met een plastic tuit via de anus in de endeldarm gespoten. Binnen een half uur kun je dan verlost zijn van de harde prop.

Prikkelende stoffen.
Middelen die anthrachinonverbindingen bevatten, prikkelen net zoals bisacodyl de darmen. Deze stoffen zijn afkomstig van senna, vuilboombast, cascare, Chinese rabarberwortel en aloë-vera. Deze stoffen kunnen buikkrampen veroorzaken en gewenning, waardoor de darmen aan de prikkel gewend raken en zelf zullen ophouden met samentrekken.

Kruidenthee.
Er worden vele kruidenmiddelen zoals kruidenthee aanbevolen die een laxerende werking hebben. Vaak bevatten deze producten senna, aloë-vera, rhamnus, of rheum die de darmen prikkelen. Deze prikkelende stoffen kunnen ervoor zorgen dat de darmen niet meer uit zichzelf samentrekken.

Wanneer naar de huisarts?                                                                                                                           Als je vezelrijk eet, voldoende vocht inneemt en daarnaast voldoende beweegt moet je na enkele weken verbetering merken. Mocht de stoelgang nog niet goed zijn, kun je een huisarts raadplegen. Ook als je langere tijd last hebt van afwisselend diarree en verstopping, als er bloed of slijm bij de ontlasting hebt zitten of een kleurloze ontlasting hebt, en als je behalve verstopping ook langere tijd een verminderde eetlust hebt, kun je beter naar de dokter gaan. Ook kortdurend gebruik van zelfzorgmiddelen zonder succes is een goede reden om naar je huisarts te gaan.